Luận về riêng tư

Mấy hôm nay, tôi nhận được nhiều thư của vài bạn cũ. Không hiểu vì lẽ gì , các bạn ấy không thích giao tiếp trên diễn đàn, nơi mà tôi và các bạn ây register cùng nhiều bạn nữa , hằng ngày cùng gặp gỡ và truyện trò qua mạng , thông qua những bài nhạc, bài thơ, chuyện vui, chuyện đấu láo, chia sẻ những cảm xúc thông qua những kỷ niệm thời niên thiếu … lấy đó làm niềm vui lúc cô đơn tuổi bước vào già.

Tại sao, lại phải giao tiếp trên diễn đàn..nơi mà những thông điệp nhắn gửi của minh, cho một ai đó, mà mình biết rõ, có thể bị một bên thứ ba, hoặc thứ ..hơn nữa được chia sẻ ? Đó là suy nghĩ của các bạn ấy.Có vẻ như việc này tạo một cảm giác không thoải mái, và hơn nữa, phạm vào một tabou (cấm kỵ) của văn hoá giao tiếp phương Tây, coi trọng sự riêng tư .Điều này luôn luôn xuất hiện thường trực làm khó chịu trong suy nghĩ tự nhiên của mỗi người nếu sự riêng tư ấy bị vi phạm.

Nói đến riêng tư là nói đến cái "khoảng cách an toàn" trong giao tiếp.An toàn trong không gian, theo thời gian, tồn tại thường trực trong tâm thức đối với mỗi người.

Tôi muốn kể lại vài chuyện có liên quan về cái “khoảng cách an toàn” đó đã tồn tại nhiều ngàn năm nay rồi - từ thưở loài người còn mông muội mà do nhu cấu sống, người ta phải tạo ra để bảo vệ bản thân mình trước những thế lực thù địch đến từ thiên nhiên và đồng loại luôn luôn đe doạ ..

Chuyện thứ nhất nói về quan hệ tính giao:

Thời công xã nguyên thủy, có hiện tượng quần hôn, con người sống lúc đầu là cá thể sau tiến đến bầy đàn , sau đó dần tiến đến bộ tộc Chuyện tính giao thời ấy chỉ thuần túy là chuyện duy trì nòi giống. Người ta phải thực hiện cho nhanh “chuyện ấy” để có thì giờ đi săn bắn hái lượm, hay rảnh tay đối phó với thú dữ hoặc kẻ thù có thể tấn công bất ngờ , mà nếu mãi làm chuyện ấy, theo kiểu tình ái Pháp bây giờ , thì chỉ có chết…Và tư thế cổ xưa nhất khi thực hành tính giao, chính là tư thế hai mặt cùng hướng về trước, chứ không phải tư thế mà người ta gọi là "cổ điển" , hai mặt hướng về nhau như bây giờ người ta vẫn ngộ nhận. Để làm gì các bạn biết không? Tư thế này tốt nhất giúp con người,trong khi làm chuyện ấy, có thể quan sát được từ xa, phòng khi thứ dữ hoặc kẻ thù bộ tộc khác xuất hiện tấn công là có thể cầm vũ khí ngay để ứng chiến hoặc chaỵ trốn nếu lực lượng không tương quan.Và, ai làm chuyện ấy càng nhanh chóng thì được xem là người đàn ông mạnh mẽ theo quan niệm thời đó...Cái bản năng phòng thủ, hình thành trong các gien, di truyền đến tận bây giờ.
Tình cờ nếu bạn được xếp chung chổ với một người xa lạ trong không gian chật hẹp như trong cabin xe, băng ghế ngối đợi nơi công sở,thì bao giờ người ta cũng giữ một khoảng cách nhất định giữa hai cơ thể, nếu có thể được.Hoặc khi đi bộ trên đường phố, người ta tránh chạm vào nhau, với từ thường trực pardon trên miệng khi vô tình vi phạm...Hoặc khi hai người nam nữ, tỏ tình với nhau, trên một sofa, không ai ngồi xa nhau cả thước để bảo " anh yêu em" , mà luôn luôn gần nhau, sát vào nhau hết mức có thể được, thậm chi ôm ghì lấy nhau quên cả ngoaị cảnh, (có khi không biết rằng ông chồng bị cắm sừng đã về tự lúc nào, đang phẫn nộ - rút súng ra chực chờ bắn gục gian phu dâm phụ)

Chuyện thứ hai nói về khoảng cách an toàn giữa cơ thể bằng trải nghiệm riêng của bản thân tôi :

Khi làm tour guider,tôi có nhiều phen tiếp xúc với nhiều người phương Tây. Tôi có dịp ngồi giữa 2 ông Tâyđền từ Hoà lan, nghề nghiệp bác sĩ, ở băng sau xe hơi. Xe nhỏ,hai ông khổ sở ngồi như tượng, tránh chạm vào người to béo như tôi suốt 300 cây số đường.Tôi, với thói quen cố hữu của người Việt, vẫn vô tư suốt chặng đường,có khi cần thiết, yêu cầu lái xe ngừng lại, hồn nhiên tưới hoa cỏ, trong khi 2 ông Tây nhăn nhó kín đáo, chờ đến lượt giải quyết tại một nhà hàng có toilette đàng hoàng.Trong binh thư " Cách thoát hiểm và mưu sống "của Quân đội Hoa Ký, có kể câu chuyện một tù binh Mỹ trong Đệ nhị thế chiến, đã trốn thoát khỏi trại tù ở vùng quê một quốc gia Trung âu nhưng bị bắt lại ở mội nhà ga xe lửa trên đường đào thoát chỉ vì cứ tìm hỏi người dân địa phương chổ để giải quyết chuyện riêng của "người bạn nhỏ", gây nghi ngờ cho mọi người, thay vì bắt chước dân điạ phương, vô tư "xả" đại đâu đó ở nhà ga. Người ta khuyên, trong trường hợp đó, muốn trốn thoát, nên làm theo dân địa phương, nên hoà nhập vào phong tục tập quán của địa phương.

Tôi biết chắc một điều, hai ông Tây nọ, đã mất đi niềm hạnh phúc cuộc đời, khi không làm giống tôi hôm ấy.Nói tới đây, tôi lại nhớ đến bạn tôi .Chuyện xẩy ra cách đây trên ba mươi năm.Hôm đó hai đứa uống cafe xong, tôi chở bạn về.Do uống quá nhiều bình trà ở quán, bạn tôi có nhu cầu cấp thiết với "người bạn nhỏ".Tôi chở bạn chaỵ lòng vòng, kiếm chổ thuận tiện kín đáo, vì đường về nhà ở còn rất xa, e không kịp.Mỗi lần xe lỡ sụp ổ gà, bạn lại rên lên một tiếng, nghe vô cùng thảm não .Bảo bạn dừng laị để giải quyết ở bên đường, bạn không chịu vì ngại đàn bà con gái qua đường trông thấy, có khi trong đó có cả người quen, xấu hổ chết.(ấy là cảm giác riêng của bạn thôi, chứ ai mà thèm nhìn bạn, mà nếu có nhìn thì ai có biết bạn là ai?). Cuối cùng, chịu không nổi nữa sự cay nghiệt của tự nhiên cơ thể, bạn buộc phải dừng lại bên bờ tường Uỷ hội Quốc tế đình chiến, đường HV. Sau khi giải quyết chuyện riêng xong, bạn phát biểu "..Chưa bao giờ sung sướng đến thế.."Có thể kết luận ở thời điểm bây giờ, khi xưa , chỉ vì sỉ diện hão, bạn tôi đã suýt bỏ qua cơ hội được nếm trải niềm lạc thú do cuộc đời ban tặng.

Ở miền tây ĐBSCL, nhiều nơi vẫn tồn tại cầu cá tra, ngoài Bắc gọi là cầu "tõm".Cái cầu đóng bằng 4 miếng ván đơn sơ, quây bằng lá dưà nước nát , cao chừng 4 tấc, che được phần dưới cơ thể nhưng không che được mặt người ngồi trong đó, và những thứ thải ra, được dựng lên trên một ao nuôi cá vồ, nghiệt thay lại nằm lại ở ngay bên con lộ đất dẫn ra chợ .Khách ở thành phố về thăm quê...Sáng sớm, phải đi vệ sinh, không cách nào khác phải dùng cấu cá .Dù đã cẩn thận, đi sớm, lúc vắng người, không quên mang theo tờ báo che mặt, cho đỡ xấu hổ, nhưng nào có thoát được những câu chào hỏi của những cô bà quen biết, đi chợ ngang qua.Người ở quê coi đó là tự nhiên, nhưng khách thì không thể, sự riêng tư đã bị xâm phạm.Nhưng bình tâm nhìn lại, trên hêt, là tình cảm tự nhiên của người ở quê mến khách, thật đáng trân trọng.

Truyện thứ ba, cũng hơi riêng tư,là một bức thư giữa 2 người mới quen biết: Trích:..."

Chu de: xin loi vi fordward thu rieng ma chua duoc phep.

Bạn than men,
Bạn phan nan vi toi da forward mot thu cho nguoi thu ba ma khong xin phep ban truoc.Khong phai la toi khong biet phep lich su theo kieu Tay .. No co ve phù phiếm it ra la doi voi toi, va tu xua den nay voi ban tinh co huu cua minh, toi van luon luon ghet no..

Toi xin ke chuyen nay .Co lan toi hoi mot nguoi ban da o Uc duoc vai nam, email cua mot nguoi ban khac dang o Hoa Ky. Ban ay noi noi voi toi la de hoi lai ban kia xem co dong y khong roi moi cho toi mail . Phai noi them rang chung toi da biet nhau tu khi o VN va cung la ban cu cua nhau nua truoc khi ban dinh cu o Hoa Ky va ban kia dinh cu o Uc.Co can phai lam nhu vay khong? Toi da rat tuc gian, luc do, vi minh duong nhu dang bi xuc pham . Toi chi muon noi voi ban ay la ",,,Ban moi xa VN co may nam (2001) thoi ma " Tay hon ca Tay" nua. ".Tục ngu VN noi la " Bao hoang hon vua..."

Neu ban co dip vao dien dan SN, ban se thay nhieu dialogue cua ban be toi tro chuyen duoc post len, co rat nhieu chuyen rieng tu ma chung toi con khong ngai ngung , di nhien rieng tu o chung muc nao do .O day, su rieng tu van duoc ton trong, nhung da som hoa nhap vao tinh cam than thiet ban be, nen nguoi ta cảm thay khong can giu mot khoang cach an toan nao nua ca...

Neu ban cho rang o nuoc ngoai, su rieng tu duoc ton trong tuyet doi thi ban lam to.Chac gi block nha noi ban o khong co camera watching rinh rap ngay dem.? Hay khi ban di qua cong kiem soat airport , scanner no quet co chua mot cm vuong nao tren than the cua ban dau(co khi no con biet underware cua ban co form nhu the nao nua kia...).Va cung khong loai tru FBI va DHS cung dang kiem duyet thu tu cua ban va toi, neu chung ta vo tinh danh may mot tu khoa nao co lien quan den "khung bo " hoac "bomb" hoac "drug" trong nội dung thu tu lien lac.Vay thi su rieng tu cua toi va ban dang o dau tren cái dat nuoc phuong Tay van minh do?
"....Toi xin ke them cau chuyen nay: khoang nam 1980, o Sai gon co xay 1 nha ve sinh cong cong o ngay cong truong Quach Thi Trang , khanh thanh rat ram ro(bay gio la tram xe bus -mot ben la nha ve sinh).Mot thang Tay noi rang: Tao khong hieu, dan VN tui bay that la ky cuc, chuyen xau xa nhu vay ma tui bay trung bay cong khai (public) giua chon dong nguoi, con chuyen om nhau, hon nhau dep de nhu the, thi tui bay lai dau diem bang cach chui vao bui ram (bush)... Biet lam sao duoc, van hoa moi dan toc moi khac.Sao co the noi rang ta dung, con nguoi khac thi sai..

Toi co nhieu nam lam manager cho 1 hotel 3 sao .Toi de y thay khi staff restaurant phuc vu khach cao cap, neu waiter phuc vu dung chuan muc da hoc o truong du lich thi phan lon khach to ra khong thoai mai, ho chi thich moi thu tu nhien, chan tinh.Moi hinh thuc, bai ban phuc vu deu xo cung, lam mat tu nhien cho ca khach lan nguoi phuc vu...Tai sao mot thang Tay vua an sang vua doc sach thi lai khong gay kho chiu cho nguoi khac bang 3 thang Tau trò chuyen om xom o nha hang duoi goc nhin cua nguoi Viet ? Thang Tay ghet thang My vi cho rang no thieu van hoa thi thang My tai sao khong co quyen ghet lai lai thang Tay, it tien ma bay dat lam phach. Đo la do moi cach nhin cua moi dan toc, deu mang thuoc tinh rieng.Doi hoi nen van hoa nay chap nhan nhung diem di biet, cam ky cua cac nen van hoa khac nhau la vo phuong.Neu ban den Paris, khi duoc phuc vu mot cach lanh lung tu nha hang, ban nhin thai do khinh thi cua garcon khi ban cho tien boire khong dung cach, thi ban co cho la tat ca nguoi Phap deu khong men khach hay khong?

Noi nhu vay de thay rang toi, mot nguoi Viet rat thuan Viet, xuat than tu dong que, la nguoi ban tinh hon nhien, nhung do duoc giao duc, khong phai la khong biet nhung quy tac lich su toi thieu cua phuong tay.Nguoi hon nhien, tu nhien chu nghia, thuong di ung voi nhung thu phu phiem, gia tao theo kieu Tay hoc doi . Nhung toi nghi, da la ban be than thiet roi thi nhung tieu tiet do deu la chuyen vat , khong can thiet phai de y..Tat nhien, do la do toi chu quan trong cach nghi cua minh , chu khong phai nguoi khac cung nghi nhu toi . Day cung la mot bai hoc cho toi can than hon trong nhung giao tiep ban be..Mot lan nua xin loi ban..

Nen toi xin muon loi cua Goethe, mot nha tho Duc, de lam phan ket thu nay:
".. Moi ly thuyet deu la mau xam, chi co cay doi la mai mai xanh tuoi.."

Than

Kể lể dông dài tào lao như vây cốt chỉ để mua vui cho các Diops và để hỏi các bạn đã gửi mail riêng cho tôi những ngay gần đây là taị sao các bạn không public reply tôi ở trên diễn đàn "..cho nó quê nhà" mà lại viết thư riêng.Chỉ vậy thôi.Xin lỗi vì đã làm mât nhiều thi giờ các bạn để đọc bài viết này.Chân thành cám ơn.

PS : Thưa các bạn, tôi vưà đọc lại bài viết này, thấy rằng đã xâm phạm sự riêng tư của bạn tôi , người đã thực hành "diện bích công" ba mươi năm trước nên đã xoá đi tên viết tắt , địa danh, mà qua đó người đọc tinh ý có thể đoán đấy là ai( bạn tôi bây giờ là một quý ông khả kính..) để bảo vệ bạn. Nhưng hỡi ơi, khì nhin lại counter thì đã có 20 lượt người đã vào entry này và đã đọc nôi dung đó rồi .Nếu tính xác xuât thi sẽ có khoảng 1/4 số này đoán được bạn ấy là ai.Nhưng tôi không ngại, vì tôi biết có hơn con số 5 người đều biết chuyện này, cho nên bạn tôi sẽ vẫn bảo tồn được danh tiết...và nếu có giận tôi thì bạn ấy cũng chỉ nói được Merde ! một tiếng mà thôi.